W ostatnim czasie afera związana z KNF oraz bankami Getin Noble Bank i Idea Bank istotnie zachwiała zaufaniem konsumentów. Niektórzy Polacy mają jeszcze w pamięci konfiskatę środków finansowych z rachunków bankowych i lokat na Cyprze z 2013 roku. Co jakiś czas na skutek niepokojących sygnałów z rynku finansowego, klienci banków zastanawiają się, czy ich oszczędności zdeponowane w banku są bezpieczne. Wyjaśnijmy zatem, czy faktycznie jest się czego obawiać.
Jak wygląda poziom zaufania Polaków wobec banków?
Zaufanie do banków w Polsce w ostatnim czasie wzrosło. Ostatnie badanie przeprowadzone przez CBOS wykazało, że choć ufamy bankom, to słowa krytyki kierujemy w stronę nadzoru nad sektorem bankowym. W porównaniu nastrojów społecznych na przestrzeni ostatnich sześciu lat można zauważyć, że przybywa osób deklarujących zaufanie do instytucji bankowych.
„Czy, ogólnie rzecz biorąc, ma Pan(i) zaufanie do banków działających w Polsce?*”
| Termin przeprowadzanego badania | Mam zaufanie | Opinie ambiwalentne | Nie mam zaufania | Trudno powiedzieć |
| 2012 rok | 65 proc. | 16 proc. | 16 proc. | 3 proc. |
| 2018 rok | 74 proc. | 11 proc. | 11 proc. | 4 proc. |
Źródło: CBOS, „Zaufanie do systemu bankowego”, 2018 r.1
Jednocześnie jedynie 68% badanych uważa, że pieniądze ulokowane w bankach są bezpieczne. W 2006 roku takie stanowisko wyrażało 74% respondentów. Badania pokazały, że pewnymi trzymanych w banku pieniędzy są osoby młode, zamieszkałe w większych miastach, lepiej wykształcone. Ankietowani w przewadze (73% na tak, 22% na raczej tak) uznają, że państwo powinno dbać o bezpieczeństwo oszczędności obywateli zgromadzonych w bankach. Jak pokazują badania, Polacy nadal nie są świadomi tego, kto i kiedy faktycznie chroni ich pieniądze. Nie każdy ma świadomość istnienia BFG.
Jak BFG chroni oszczędności Polaków w bankach?
Niebezpieczeństwo związane z utratą oszczędności zdeponowanych w banku nie jest tak duże, jak się niektórym wydaje. BFG, czyli Bankowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja działająca na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego, która ma za zadanie gwarantować depozyty zgromadzone w bankach. Ponadto odpowiada za przeprowadzanie restrukturyzacji instytucji finansowych, nad którymi kłębi się widmo bankructwa. Podmiot ten działa na mocy przepisów ustawy z 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji2.
Trzeba dodać, że BFG swoim działaniem obejmuje także klientów SKOK-ów. Warto podkreślić, że w razie bankructwa banku mogą ucierpieć te osoby, które zdeponowały w bankach spory kapitał. Gwarancjami objęte są depozyty do równowartości 100 tys. euro. W razie upadłości banku BFG wypłaci środki znajdujące się na rachunkach złotowych i walutowych. Odsetki zostaną naliczone do dnia ogłoszenia upadłości banku. Gwarantowane środki zostaną wypłacone w złotówkach. Przebieg wypłaty gwarantowanych środków również został określony. Zadaniem banku jest sporządzenie listy osób uprawnionych do odbioru pieniędzy. Z kolei zadaniem BFG jest publiczne poinformowanie klientów banku o terminie i miejscu dokonywania wypłat. Każdy uprawniony, po okazaniu dokumentu tożsamości, może odebrać pieniądze w gotówce lub zlecić przelew. Wypłat dokonuje się w terminie 7 dni roboczych od dnia wystąpienia przez upadły bank z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Po tym terminie środki gwarantowane można odebrać w BFG. Zgodnie z przepisami maksymalny termin wynosi 5 lat od dnia złożenia przez uprawnioną instytucję wniosku o ogłoszenie upadłości banku.
1 Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z Badań „Zaufanie do systemu bankowego”